მიგრაცია და შრომის ბაზარი: როგორ შეცვალა უკრაინის ომმა საქართველო?
უკრაინაში მიმდინარე ომმა საქართველოს დემოგრაფიულ და შრომის ბაზარზე მნიშვნელოვან ცვლილებები გამოიწვია. 2022 წლიდან მოყოლებული, ქვეყანაში მნიშვნელოვნად გაიზარდა მიგრანტების რაოდენობა, რაც როგორც ეკონომიკური სარგებლის, ისე ახალი გამოწვევების წარმოშობის წინაპირობა გახდა.
უკრაინისა და რუსეთის მოქალაქეების დიდი რაოდენობით ჩამოსვლამ გააძლიერა საქართველოს ეკონომიკური აქტივობა, მაგრამ შრომის ბაზარსა და უძრავი ქონების სექტორში მნიშვნელოვანი ცვლილებები გამოიწვია.
კვლევით დოკუმენტში „ჯაჭვური ეფექტი: უკრაინაში მიმდინარე ომის ზეგავლენა საქართველოს ეკონომიკაზე – ანგარიში ქვეყნის შესახებ, საქართველო“, რომელიც ეკონომიკური პოლიტიკის კვლევის ცენტრის მიერ ღია საზოგადოების ფონდებისა და სოციალური და ეკონომიკური კვლევის ცენტრთან (CASE) თანამშრომლობით მომზადდა, ამ მიმართულებით შემდეგ საკითხებზე აკეთებს აქცენტს:
უკრაინის ომის დაწყებიდან 2024 წლამდე საქართველოში რუსეთიდან, უკრაინიდან და ბელარუსიდან ათიათასობით მიგრანტი ჩამოვიდა.
- 2022-2023 წლებში საქართველომ 150,000-ზე მეტი მიგრანტი მიიღო, რომელთა უმრავლესობა რუსი და უკრაინელი იყო.
- მიგრანტების 60%-ზე მეტი თბილისში დასახლდა, ხოლო 25% ბათუმსა და სხვა დიდ ქალაქებში.
- რუსეთის მთავრობის მობილიზაციის შემდეგ (2022 წლის შემოდგომაზე), საქართველოში რუსეთის მოქალაქეების შესვლის მაჩვენებელი მკვეთრად გაიზარდა.
ამ ადამიანთა ნაწილი მხოლოდ დროებით დარჩა, თუმცა მათი დიდი ნაწილი საქართველოში ცხოვრებას და ბიზნესის დაწყებას განაგრძობს.
- მიგრანტების გავლენა შრომის ბაზარზე
ბევრმა მიგრანტმა საქართველოში საქმიანობა დაიწყო როგორც დასაქმებულის, ისე მცირე და საშუალო ბიზნესის მფლობელის რანგში.
- IT და ტექნოლოგიების სექტორში დასაქმებული რუსი და უკრაინელი სპეციალისტების რაოდენობა 2023 წელს 30%-ით გაიზარდა.
- მცირე ბიზნესების რაოდენობა, რომელიც რუსმა მოქალაქეებმა გახსნეს, 2022-2023 წლებში 50%-ით გაიზარდა.
- ფრილანსერების და დისტანციურად მომუშავე პროფესიონალების რაოდენობა განსაკუთრებით გაიზარდა თბილისსა და ბათუმში.
საერთო ჯამში, მიგრანტების დასაქმება პოზიტიურად აისახა ეკონომიკურ აქტივობაზე, თუმცა შრომის ბაზარზე გარკვეული დაძაბულობაც გამოიწვია.
მიგრანტების მასიურმა ჩამოსვლამ ყველაზე მეტად უძრავი ქონების ბაზარზე მოახდინა გავლენა.
- თბილისსა და ბათუმში ბინების გაქირავების ფასები 2022-2023 წლებში 70%-ით გაიზარდა.
- თბილისში საცხოვრებელი ბინების გაყიდვების მაჩვენებელი 2023 წელს 25%-ით გაიზარდა, განსაკუთრებით პრესტიჟულ უბნებში.
- რუსული და უკრაინული კომპანიების წარმომადგენლობებმა ბათუმში კომერციული უძრავი ქონების ფასების ზრდა გამოიწვია.
დოკუმენტის მიხედვით, ამ პროცესმა მცირე და საშუალო შემოსავლის მქონე ადგილობრივი მოსახლეობისთვის გარკვეული სირთულეები შექმნა, რადგან საცხოვრებელი ხარჯები მკვეთრად გაიზარდა.
მიგრანტების შემოსვლამ, ცხადია, საქართველოში ფულადი ნაკადების ზრდას შეუწყო ხელი.
- რუსეთიდან ფულადი გზავნილები 2023 წელს 3.6 მილიარდ აშშ დოლარს გაუტოლდა, რაც 2021 წელთან შედარებით 500%-ით მეტია.
- ფულადი გზავნილების წილი საქართველოს მთლიან შიდა პროდუქტში (მშპ) 2022-2023 წლებში 14-15%-მდე გაიზარდა.
- ბიზნეს აქტივობა თბილისში და ბათუმში მნიშვნელოვნად გაიზარდა, განსაკუთრებით მომსახურების და Horeca (სასტუმრო, რესტორანი, კაფე) სექტორში.
დოკუმენტში აღნიშნულია, რომ ფინანსური ნაკადების ზრდა საქართველოს ეკონომიკურ სტაბილურობაზე დადებითად აისახა, თუმცა თუ ეს მიგრანტული ტალღა დროებითია და მათი ფინანსური ნაკადები შემცირდება, ქვეყანას მნიშვნელოვანი ეკონომიკური რყევები ელის. პრინციპში, შემდგომმა მოვლენებმა ეს ცხადყო კიდევაც. თუმცა ამჟამად, კერძოდ 2024 წლის გაზაფხულიდან საქართველოს ეკონომიკაზე დამატებით კიდევ შიდაპოლიტიკური საკითხები, 2025 წლიდან კი – მსოფლიო ეკონომიკური ვითარება მოქმედებს, რისი შედეგების დათვლაც უკვე განსხვავებული კვლევის საგანია.
